8 spurningar um "Anitu" settir Johan Dahl

Gunvør Balle

løgtingsmaður

Fyrispurningur eftir Tingskipanini § 52a.

Fyrispurningur um “Anitu”, settur Johan Dahl, landsstýrismanni, (at svara skrivliga eftir TS § 52a)

1.      Hví gav Sjóvinnustýrið ikki Anitu siglingarbann eftir vanlukkuna umborð á Anitu, tá  § 33 í lóg um trygd á sjónum heimilar Sjóvinnustýrinum hesum?

2.      Er landsstýrismaðurin samdur við niðurstøðuna hjá Sjóvinnustýrinum?

3.      Metir landsstýrismaðurin at trygdin hevur verið í lagi umborð á Anitu?

4.      Hvat ger landsstýrismaðurin við, at arbeiðsloyvini hjá manningini umborð á Anitu ikki vóru í lagi?

5.      Hóast Sjóvinnustýrið alment frásigur sær at fremja eftirlit við útlendskari manning, hevur Sjóvinnustýrið so ikki generella skyldu at fremja eftirlit við, at skip undir føroyskum flaggi í føroyskum sjógvi lúka krøvini um trygd umborð, og at umstøðurnar hjá manningini annars eru í samsvari við treytir/krøv í altjóða sáttmálum/ásetingum?

6.      Er nakar myndugleiki, ið tryggjar, at manningin fær sína hýru fyri túrin, aftaná at teir eru heimfarnir?

7.      Í mars í 2013 meldaði Fiskimannafelagið Anitu til ymsar myndugleikar, m.a Vinnumálaráðið, hvat hevur ráðið svarað felagnum?

8.      Eru nøkur viðurskifti viðvíkjandi Anitu, sum landsstýrismaðurin ikki heldur kunnu góðtakast, um so er, hvørji eru hesi, og hvat ætlar landsstýrismaðurin at gera við júst hetta málið og fyri at fyribyrgja, at hesi ikki henda aftur?

Viðmerkingar:

Føroysk reiðarí eru seinnu árini farin at virka alt meira í altjóða sjóvinnu og tí ábyrgdar málið við Anitu føroyskar myndugleikar í einum altjóða høpi. Eitt álvarsmál sum Anita vísir á fleiri prinsippmál fyri eina sjóvinnutjóð sum Føroyar, og tað krevst, at avvarðandi myndugleikar taka sína uppgávu upp á seg. Bæði viðvíkjandi tí at seta neyðug tiltøk í verk, tá talan sum her er um deyðsfall og somuleiðis at vísa ábyrgdar­fult fiskarí og syrgja fyri at gørnini beinavegin verða tikin inn.

Yvirskipaði spurningurin til myndugleikarnar eftir Anitu-málið er, hvussu kunnu vit vísa í verki, at vit eru ein ábyrgdarfull fiskivinnutjóð. Taka vit avleiðingarnar og stramma lóggávu oa., sum krevst, tá slík mál sum Anita eftir øllum at døma avdúka alskyns brot á lóggávu og vánaligan atburð og hugburð sum heild - bæði móti fólki og tilfeingi? Ella lata vit standa til.

Syrgilig deyðsvanlukka hendi umborð á garnaskipinum Anitu, tá ein maður sló út tann 11. februar í ár. Kortini valdi skiparin og reiðarin ikki at sigla inn, men at halda fram við at fiska. Ikki fyrr enn nærum tvær vikur seinni kom skipið til lands. Eitt skip er eitt arbeiðspláss, og starvsfólk umborð á skipum eiga ikki hava verri sømdir, tá tað ræður um trygg arbeiðsviðurskifti og eftirkanning av arbeiðsóhappum, enn starvsfólk á arbeiðsplássum á landi.

Kapittul 7, § 33 í lóg um trygd á sjónum er soljóðandi:

"Sjóvinnustýrið kann seta skipinum siglingarbann, er tað fongt við brekum, ella eru aðrar umstøður, ið kunnu seta lív ella heilsu hjá teimum, ið eru umborð, í vanda."

Sendingin “Anita” og alt, sum er komið fram um viðurskiftini rundan um skipið aftaná, hava vakt vreiði og skelk millum fólk: Umstøðurnar umborð, trygdin, ógreiða ábyrgdarbýti millum yvirmenninar, arbeiðs- og lønarviðurskiftini hjá manningini og óvissan um manningin fekk nakra hýru eftir, at teir vóru sendir av landinum. Alt hetta eru álvarslig viðurskifti, sum fingu allar føroyingar at kenna seg illa við og lítið ernar av okkara umdømi sum fiskivinnutjóð. Og mong mundu øtast, tá skipið ikki beinan­vegin eftir vanlukkuna sjálvboðið sigldi inn, og tá avvarðandi myndugleiki heldur ikki kravdi skipið til lands. Bæði av menniskjansligum ávum, men eisini fyri at tryggja eitt dygdargott kanningararbeiði av vanlukkuni.

Fiskimannafelagið hevur leingi roynt at gjørt vart við, at alt ruggaði ikki rætt umborð á Anitu, og  meldaði reiðaríið í mars 2013 til ymsar myndugleikar uttan at hava fingið svar. Nú meldaði Fiskimannafelagið aftur fyri at brúka útlendska arbeiðsmegi uttan arbeiðsloyvi til at landa í Føroyum. Tað endaði við, at manningin varð send av landinum, tí útlendingarnir høvdu ikki neyðug arbeiðs- og uppihaldsloyvi.

Kunnu vit liva við at so nógvir ivaspurningar verða reistir, sum í hesum málinum? Okkara umdømi sum fiskivinnutjóð er sett í veð, skjótt er at bróta niður, nógv tyngri at byggja slíkt álit uppaftur. Vit mugu taka ábyrgd og rudda upp í ógreiðum viður­skiftum, so vit aftur kunnu vera errin av at kalla okkum fiskivinnutjóð.

Á Løgtingi,  8. apríl 2014

Gunvør Balle