Fyrispurningur í Tinginum til Jørgen N um at tiðna blokkin

Munnligur fyrispurningur

til

Jørgen Niclasen, landsstýrismann í fíggjarmálum

um samráðingar við donsku stjórnina um at tiðna og hækka ríkisveitingina

1. Hvussu samsvarar tað, at taka upp samráðingar við donsku stjórnina um at tiðna og hækka ríkisveitingina, við stevnuskrá Fólkafloksins, sum ein borgarligur tjóðskaparflokkur?

2. Er tað ein samdur Fólkaflokkur, -  her verður bæði hugsað um tingfólk og bakland -  ið stendur aftanfyri ætlanirnar hjá samgonguni, um at fara undir nevndu samráðingar við donsku stjórnina?

3. Hevði Fólkaflokkurin, sum hevði greiðan meiriluta saman við smáu flokkunum, ikki allar møguleikar fyri at forða fyri at hetta mál - sum stríðir beint ímóti stevnuskrá floksins - varð skrivað inn í samgonguskjalið?

Viðmerkingar:

Í valskrá Fólkafloksins til løgtingsvalið 2011 stendur undir teiginum “Sjálvræði” m.a. soleiðis:

“Fólkaflokkurin er ein borgarligur tjóðskaparflokkur og hevur sum stavnhald, at í Føroyum skulu føroyingar ráða. Vit skulu valda, har vit gjalda. Vit skulu hava tamarhald á føroyska búskapinum, tí politiskt sjálvræði kann einans røkkast við búskarligum sjálvbjargni.

• Vit vilja virka fyri eini breiðari politiskari semju um, at Føroyar verða fíggjarliga sjálvbjargnar. Tað skal gerast eftir greiðum leisti, har partur av búskaparvøkstri skal brúkast til sjálvbjargni. “

Hesar orðingar eru sera torførar at taka í álvara, nú Fólkaflokkurin sum annar av stjórnarberandi flokkunum í nýggju samgonguni, gongur á odda við at taka samráðingar upp við danir um bæði at tiðna og hækka ríkisveitingina.

Tað er helst onki at taka seg aftur í, at seinastu árini hevur stórur partur av føroyingum góðtikið, at upphæddin av ríkisveitingini er fryst fast og at vit við hesum eru á rættari leið móti einum sjálvbjargnum búskapi. Hetta er uttan iva galdandi fyri flestallar fólkafloksveljarar, sum í stóran mun kenna seg sera sviknar av flokki sínum.

Í formansrunduni í Kringvarpi Føroya kvøldið fyri valið, svaraði formaður Fólkafloksins stutt  og greitt “nei” til at røra við blokkin. Tí vekir tað stóra undran, at Fólkaflokkurin kúvendir frá sínum vallyftum og grundsjónarmiðum um “búskparligt sjálvbjargni” - serliga tá flokkurin saman við smáu flokkunum, sum somuleiðis hava sjálvbjargni sum mál, hevði kunnað forðað fyri hesum.

Var hetta tað, ið veljarin ynskti?

Tað var av sonnum ein løgin og blandað kensla eg sat við, mín fyrsta starvsdag á Løgtingi leygardagin 12. november. Eyðmýkt, stoltleiki og virðing fyri starvinum og uppgávuni ið liggur fyri framman, vóru helst tær kenslur, ið trokaðu seg longst fram hesa løtuna. Teimum á baki komu tó allar hinar, ið samanlagt best kunnu lýsast sum ørkymlaðar kenslur.

Valúrslitið var á mangan hátt ørkymlandi og eg havi hugsað nógv um hvussu tað skal tulkast. Samráðingarnar millum komandi stjórnarflokkarnar seinastu 14 dagarnar og tað sum er komið fram um samgonguskjalið, er sanniliga eisini ørkymlandi. Og eg royni at greina, um tað sum er sett út í kortið, er tað sum veljarin hevur ynskt.

Eri væl vitandi um, at góðtrúgvin skal man ikki vera í politikki. Men at eg longu á fyrsta arbeiðsdegi var tilreiðar at kasta flestu av illusjónunum yvir borð, vardi meg tó ikki.

Tað var greitt, at veljarin ynskir borgarligan politikk. A og B vórðu størstu flokkar, har er onki at fara skeivur av. Fair enough!

Nógvir veljarar atkvøddu uttan iva fyri skattalætta. Men eg loyvi mær stórliga at ivast í um veljarin hevði ætlað at bara tær høgu lønirnar skulu fáa lætta, meðan meirilutin av løntakarunum, sum eru miðal- og láglønt, onki fáa. Eg trúgvi nógv kenna seg álvarsliga snýtt. Ikki av A, tí har er frymilin, at tey sum hava, skulu fáa meir. Men av B, ið týðiliga segði nei til skattalætta og H, sum altíð hevur talað søk teirra veiku.

Veljarin valdi 10 kvinnur á ting. Eitt søguliga høgt tal, sum átti at boða frá, at nú gongur rætta vegin. Men bert ein kvinna sleppur í landsstýrið av íalt 8. Hetta var neyvan tað sum veljarin ynskti.

Eg trúði - góðvarin - at sjálvstýrisrørslan hevði fingið meirilutan eftir valið, 19 tingfólk av 33 er ein greiður meiriluti. Og eg var sannførd um, at hetta fer sjálvsagt at síggjast aftur í samgonguskjalinum og vit fara - um enn sera spakuliga - so tó støðugt halda kósina á sjálvbjargnisleið.

Men eg fór so dyggiliga skeiv. Beint hinvegin, hava allir sokallaðu sjálvbjargnisflokkarnir fullkomiliga avreitt sjálvstýrishugsjónina fyri at metta búkin.

Og hetta er størsta valsvik, hugsast kann. Tí eitt er heilt greitt: Veljarin atkvøddi IKKI fyri at røra blokkin. Bert B við 8 av 33 atkvøðum ynskti at hækka blokkin, meðan 24 av 33 tinglimum eru valdir inn uppá, at vit gera ikki hesa dáragerð og størsta afturstig á sjálvstýrisleið í mannaminni, at tiðna og hækka blokkin.

Og nú frættist, at nýggja landsstýrið ikki ætlar, at arbeiðið við stjórnarskipani skal halda fram. Eg havi torført við at finna orð, ið lýsa hvussu hugstoytt tað er, at afturhaldið skal hava fingið slíkar fastatøkur í fyrrverandi sjálvstýrisflokkarnar.

Allastaðni eg komi, hitti eg ill, flóv, vónbrotin og frustreraði fólk, ið siga: Hetta var ikki tað vit valdu! Á facebook er mest nýtti setningur hesar dagarnar: Grát mítt elskaða land.

Hóast nógv er ómetaliga harmiligt í ætlaða politikkinum hjá nýggja landsstýrinum, skal ongin ivast í, at Tjóðveldi ætlar ikki at svíkja sínar veljarar. Vit fara at arbeiða hart, miðvíst og konstruktivt við øllum málum, ið kunnu føra Føroyar framá. Tað verið seg við samgonguni ella saman við hinum í andstøðuni. Men aðalmál okkara fer altíð at vera, at skapa eina grundleggjandi trúgv uppá okkum sjálvi sum land og fólk. Støðugt at vísa á møguleikarnar heldur enn forðingarnar. Og at kveikja undir treystið og sjálvsálitið, soleiðis at tað altíð eru vit sjálv, ið skulu finna loysnirnar uppá tær avbjóðingar, samfelag okkara stendur yvirfyri.

Okkara partur skal ikki liggja eftir.

Takkarkvøða

Hjartaliga takki eg øllum, ið stuðlaðu Tjóðveldi á ymsan hátt til Løgtingsvalið.

Og eina serstaka tøkk sendi eg tykkum 358 kring alt landið, ið valdu meg persónliga.

Eg fari at gera alt eg eri ment at vera tykkum eitt virðiligt og gott umboð.