lørdag den 25. oktober 2014

Grein 52a spurningur settur løgmanni um garnaskipið Anitu - og svar løgmans



  1. Hevur løgmaður tikið fiskiloyvið endaliga frá Anitu?
  2. Hvussu samsvarar tað, at løgmaður 29. august sigur, at hann fer at taka øll fiskirættindi frá skipinum og skipið sama dag fekk nýtt fiskiloyvi at galda í eitt ár?
  3. Heldur løgmaður at føroysk lønar- og arbeiðsviðurskifti skulu galda umborð á føroyskum skipum - óansæð um manningin er føroysk ella útlendsk?
  4. Um spurningur 3 er svaraður játtandi, hvør eigur ábyrgdina at syrgja fyri, at føroysk lønar- og arbeiðsviðurskifti galda umborð á føroyskum skipum?
  5. Hevði løgm viljað sett eina kanning í verk, so at almenningurin og løgtingið fær eina heildarmynd og fullfíggjaða frágreiðing um hvat er hent í málinum viðvíkjandi Anitu?


Viðmerkingar:
Í apríl bað Vørn landsstýrismannin í fiskimálum taka veiði og -fiskiloyvi frá garnaskipinum Anitu fyribils, til rætturin er liðugur at viðgera málið. Av tí at Fiskimálaráðið var ógegnigt, endaði málið hjá løgmanni, sum 1. juli spurdi Vørn um tey mæltu til, at løgmaður brúkar afturtøkuheimildina í lógini um vinnuligan fiskiskap, áðrenn dómur er sagdur.


Seint í august - uml. hálvanannað mánað seinni - svarar Vørn, við at mæla til at taka loyvini frá garnaskipinum. Tann 22. august kemur Anita aftur í føroyskan sjógv at royna og manningarfeløgini gera nú alment og harðliga vart við sína ónøgd.


28.aug - tá løgmansskrivstovan hevur sitið við málinum í 4 mánaðir - er ætlanarskriv til reiðaríið klárt og tann dagin verður hoyringarskrivið sent. 29. august boðaði løgmaður frá, at hann fór at taka øll fiskirættindini frá garnaskipinum Anitu, men sama dag fekk skipið kortini spildurnýtt fiskiloyvi til garnafiskiskap at galda í eitt ár at royna eftir svartkalva undir Føroyum.


Hóast reiðaríið bert fekk eina viku at svara hoyringsskrivinum, eru nú lidnar 5-6 vikur og almenningurin hevur onki frætt um víðari gongdina í málinum.


Anitu-málið er dømi um mál, ið átti at havt við sær, at umfatandi kanning av øllum avvarðandi stovnum og eftirlitsmyndugleikum varð gjørd. Hetta fyri at staðfesta, júst hvat hendi, um røttu mannagongdirnar vóru fylgdar o.s.fr. Endamálið skal sjálvsagt vera at eftirmeta lógir, reglur og mannagongdir og taka stig til, at slíkt ikki hendir aftur

14.oktober 2014
Gunvør Balle
------------------------------------

Svar uppá skrivligan fyrispurning nr. 11/2014 eftir tingskipanini § 52a til Kaj Leo Holm
Johannesen, løgmann, frá Gunvør Balle, løgtingskvinnu um garnaskipið Anitu
Fyrispurningurin var soljóðandi:

1. Hevur løgmaður tikið fiskiloyvið endaliga frá Anitu?
2. Hvussu samsvarar tað, at løgmaður 29. august sigur, at hann fer at taka øll
fiskirættindi frá skipinum, og skipið sama dag fekk nýtt fiskiloyvi at galda í eitt ár?
3. Heldur løgmaður, at føroysk lønar- og arbeiðsviðurskifti skulu galda umborð á
føroyskum skipum – uttan mun til um manningin er føroysk ella útlendsk?
4. Um spurningur 3 er svaraður játtandi, hvør eigur ábyrgdina at syrgja fyri, at føroysk
lønar- og arbeiðsviðurskifti galda umborð á føroyskum skipum?
5. Hevði løgmaður viljað sett eina kanning í verk, so at almenningurin og Løgtingið
fær eina heildarmynd og fullfíggjaða frágreiðing um, hvat er hent í málinum
viðvíkjandi Anitu?

Svar:
Til 1. Nei. Tá dómur er fallin í málinum, fari eg at taka upp spurningin um endaliga
afturtøku. Í dag havi eg tikið avgerð um fyribils afturtøku.

Til 2. VØRN útskrivaði 29. august 2014 m/s Anitu, TG 788, OW 2124 fiskiloyvi til
fiskiskap eftir svartkalva og havtasku við gørnum á føroysku landleiðunum fyri fiskiárið
2014/2015. Málið varð avgreitt samsvarandi § 1 í kunngerð nr. 105 frá 5. august 2013 um
skipan av fiskiskapinum eftir havtasku og svartkalva við gørnum á føroysku
landleiðunum. Har er m.a. ásett, at fiskiloyvi verða latin eigarunum av teimum fiskiførum,
sum í 2012 hava fingið fiskiloyvi ella hava rætt til fiskiloyvi. M/s Anita hevði garnaloyvi í
2012. Og so leingi eingin avgerð er tikin um at taka fiskirættindini frá skipinum, hevði
eigarin eitt rættarkrav um at fáa fiskiloyvið útskrivað fyri fiskiárið 2014/2015.
Lagt kann vera afturat, at VØRN tók fiskiloyvið í fýra vikur frá m/s Anitu, tá skipið kom
inn í apríl. Tað er tað longsta tíðarskeiðið, ið VØRN hevur heimild at taka aftur fiskiloyvi.
Tá tær fýra vikurnar vóru farnar, hevði VØRN ongan annan møguleika enn at lata m/s
Anitu halda fram at fiska.

Til 3 - 4. Ikki spyrjaranum at siga eru lønar- og arbeiðsviðurskifti nakað, sum partarnir á
arbeiðsmarknaðinum ráða fyri og skipa við samráðingum. Tað er ikki uttan í heilt serligum
undantaksføri, at lóggivið verður á hesum økjum. Um hvørt sáttmálar skulu galda bert fyri
føroyingar ella útlendingar eisini, er ein spurningur, sum partarnir á arbeiðsmarknaðinum2 / 2
gera av. Hetta fer landsstýrið ikki at leggja seg út í. Tá ið umræður partin av
arbeiðsviðurskiftunum, sum snýr seg um trygd, so er hetta lóggávuásett. Tað verður ikki
gjørdur munur á føroyingum og útlendingum í trygdarlóggávuni.

Til 5. Hvat “hent er í málinum viðvíkjandi Anitu” er ein rættuliga óneyvur spurningur.
Greina vit viðurskiftini, ið hava verið frammi, eru tey hesi:

1. Trygd á sjónum. Hava trygdarviðurskiftini umborð verið í lagi, tá ið ein maður
sjólátst og heruppií eisini kreppuviðurskiftini umborð aftaná hendingina. Hetta eru
viðurskifti, ið Skipaeftirlitið og fútin varða av.
2. Lógin um vinnuligan fiskiskap. Hetta er mál, ið Vørn varðar av, og sum er meldað
til fútan. Tó so liggur spurningurin um at taka aftur veiðu- og fiskiloyvi hjá
løgmanni orsaka av gegnisviðurskiftum.
3. Arbeiðs- og uppihaldsloyvi. Hesi viðurskifti ganga eftir útlendingalógini, sum
danskir myndugleikar varða av.
4. Leiðsluviðurskiftini umborð. M.a. verður ført fram, at skiparin ikki var veruligur
skipari. Hetta eru viðurskifti, sum danskir myndugleikar, fútin og Søfartsstyrelsen
varða av. Hetta er ein partur av sjólóggávuni ið, sum kunnugt, ikki er yvirtikin.
5. Formuurættarligu viðurskiftini og bygnaðurin hjá P/f Seta. Hetta eru viðurskifti,
sum Skráseting Føroya varðar av. Fiskiloyvi. Heruppií spurningurin um lógarkrøv
um, at føroyingar eiga ávísan part uppií ella leiða arbeiði. Hetta er økið, ið
Fiskimálaráðið varðar av.
6. Skattligir trupulleikar. At Anita hevur ullint skattlig viðurskifti, m.a. at reiðarin onga
løn fær. Og at felagið hevur nógv minni vinning enn tilsvarandi onnur feløg. Hetta
er mál, ið TAKS varðar av.
7. Social dumping. Hetta eru viðurskifti, ið Vinnumálaráðið varðar av. M.a.
spurningurin um lønina hjá útlendsku fiskimonnunum, at teir gera
handverksarbeiði, at viðurskiftini eru kappingaravlagandi.
Løgmaður hevur ikki nakra generella heimild at seta í verk eina miðsavnaða kanning av
øllum hesum viðurskiftum. Skal eftirlit gerast við myndugleikunum í málinum, má hetta
gerast av vanliga yvirskipaða myndugleikanum sbr. lóggávuni.

Løgmansskrivstovan, 24. oktober 2014
Kaj Leo Holm Johannesen
løgmaður